PC Fan Kontrol Devresi Yapımı



Bilgisayar Fan Kontrol Devresi Yapımı (DIY)


Bu aşağıda anlatacağım bilgileri arkadaşlarla beraber 90'lı yıllarda yapmaktaydık. O yıllarda biraz heves birazda imkansızlıklardan bu ve benzeri bir çok uygulama (çift power kullanımından, kasa sessizleştirmeye, soğutma ve overclock denemelerine...) yapmıştık.

 Eğer meraklısıysanız açık bir şekilde anlatmaya çalıştım. Lakin sadece fan kontrol devresine ihtiyacınız varsa artık piyasada "XIGMATEK MONO COOL FAN KONTROL"  vb. bizim yaptığımız fan kontrol sisteminin aynısını fabrikasyon olarak artık piyasada bulmak mümkün . Fiyatıda 7-8 $ civarında. Daha fazla çeşitleri ve gelişmiş modelleride mevcut. Ben aldım kullanıyorum ve memnunum. Size tek uyarım CPU yani işlemci fanında kullanmayın.

Şimdi gelelim kendimiz yapmak istersek neler yapacağımıza, takıldığınız yerleri sorabilirsiniz , basit bir mekanizma işe de yarıyor lakin dediğim gibi uzun zaman oldu böyle işlerle uğraşmayalı.

Gerekli malzemeler :


1K Potansiyometre ( Potu çevirdikçe direnci değişir. Ara direnç değerlerine ihtiyaç duyulduğu zaman veya ADC işlemlerinde kullanılabilir. )

10K direnç

LED (istenilen renkte olabilir ama bence mavi kullanmayın gözü alıyor)

ve biraz da kablo



Pc nizin arka girişine yada ön taraftaki boş dvd girişini kontrol düğmesi yerleştirmek için kullanabilirsiniz.




Burada ön kapağa bir delik açıyoruz



Yeterli genişliğe ulaştıktan sonra potansiyometreyi yerleştiriyoruz.




Fan hakkında görselde bilgi sahip olmak adına eklediğim LED içinde küçük bir delik açıyoruz. (burada led biraz görsellik için yani kullanmasakda olur

Potumuzun dış taraftaki bir bacağına 10k lık direncimizi lehimliyoruz ve diğer ucunuda Led'in bir bacağına bağlıyoruz.


Ledimizin diğer bacağını da Potun diğer dış bacağına lehimliyoruz ve bir nevi ledin bacakları sagdan soldan potu sarıp sarmalıyor :)

3Bacağı olan potumuzun bir bacağına direnç bağlamıştık. Kalan iki bacak arasına bi köprü ile bunlarıda birbirlerine bağlıyoruz ve ledin bir diğer bacağını buraya lehimliyoruz. 3bacaklı olan potun 2bacagını birleştirdikten sonra 2bacaklı oldu buralara birer kablo atıyoruz.



devremizi bitirdik. şimdi kablo bağlantılarını yapıyoruz




Şemadaki gibi kablo bağlantısını yapıyoruz






Kısaca fana gelen güçe dimmer anahtar yerleştirdik.







Devremizi kasaya yerleştirdikten sonra düğmeyi açtığımızda led daha parlak yanıyor ve fan daha hızlı çalışmaya başlıyor.




Devre ile fan hızını istediğiniz gibi ayarlayabilirsiniz.

Fan hızınızı LED parlaklığından görebilirsiniz.

Sistem için herhangi bir yük ve tehlike oluşturmamaktadır.

Ayrıca:
Bir kaç fan içinde aynı düzenek kurulabilir. Alttaki şekilde LM317L entegresinin basit uygulaması görülmektedir. Devre güç kaynağının 12 volt uçlarından beslenmektedir. Çıkışta fan voltajını 2 kilo ohm luk potansiyometre ile kontrol edilmektedir.



Devre bu haliyle çıkış voltajını 1.2 Volttan 12 volta kadar ayarlamaktadır.

Devrede kullanılan LM317 L entegresi küçük akımlar için tasarlanmış olup 500 miliamper (0.5A) akım verebilmektedir. Bu akım fanın cinsine ve gücüne göre 1 ya da 5 fana kadar çalıştırabilmektedir. Eğer daha güçlü bir akım istenirse LM317T entegresi ile 1500miliamper (1.5A) elde edilebilir.

NOT: Fan üzerinde yazan bazı ibareler vardır. 12V 100mA gibi. Bu ibareler fanın 12 voltta ne kadar akım çektiğini gösterir. eğer kullanmış olduğun fanlar 100mA çekiyorsa 5 fana kadar kullanabilirsin eğer daha fazla akım çekiyorsa voltaj entegresi akımı bölü fan akımı olarak hesaplayabilirsin. Şöyle ki

Fan akımı 200mA olsun

Kullandığın entegre LM317L olsun

Lm317L 500 mA olduğuna göre 500 bölü 200 eşittir 2.5 adet fan demektir. Ama fanlar yarım olamayacağı için 2 adet fan kullanabileceksin. Tabiiki LM317T kullanman halinde Akımın 1500 mA e ulaşacağı için bu sefer 1500 bölü 200 eşittir 7.5 yani 7 fan olacaktır.

Benim tavsiyem LM317T kullan Fiyatı en son 50 kuruştu. şimdi de 1 liradır belkim. Sadece LM317T nin metal kısmını yalıtman lazım ve gerekirse küçük bir soğutucuya monte etmen lazım.

Fan uçlarına 100 ohmluk bir direnç ve bir led bağlarsan bu led ayarladığın voltaja göre daha parlak yanacak ve sana fan hızı hakkında bilgi verecektir.

2k2 potansiyometre ayarlı direnç olmasın. Ayarlı dirençler küçüktür ve dışardan ayar için çubuğu yoktur.

Kesinlikle milli potansiyometre olsun ve lineer olsun.

Mavi led siparişi verme. Mavi ledlerin voltaj eşiği 3 volt civarıdır. Burada kullanılabilecek en ideal led kırmızı olmalıdır. Kırmızı normal ledler 1.6 voltan sonra yanmaya başlar.

toplam maliyeti 5 tl yi geçmez..

Kaynak : barış , mr_yamyam , LØRD

Ayrıca : Fanınız 200mA ve üzeriyse en az 12x0,2=2.4Watt yapar. Standart potlar ise 250mW yani 0,25W Bu sebeple iş göremez duruma gelebilirler bunun çözümü de şu şekilde

http://forums.xbox-scene.com/lofiversion/index.php/t713101.html

http://www.bearblain.com/fan_speed_control.htm

Kare dalga osilatörlü fan kontrol devresi yapımı

http://www.kendinyapsitesi.com/kendin-yap/kare_dalga_osilatorlu_fan_kontrol_devresi-2886.html



Yorumlar

  1. Adsız16.12.12

    LM317L nin oldugu devrenin elemanlarını yazarmsınız çok önemli
    teşekkürler

    YanıtlaSil
  2. Selamlar hocam C1'in değeri kaç "1u5" yazıyor sadece ?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. led olduğu için fark etmez , çok oldu böyle çalışmaları yapalı, hayal mayal hatırladığım kadarı ile mavi led olmasın diye öyle yazılmıştı. Mesela buraya sonradan ekledim ama bizim bunu yapma tarihimiz, arşivlediğim dosya oluşturma tarihi 12 aralık 2006 mış :)
      Arkadaşlara mail attım hatırlayan yada benim bilmediğim bir unsur varsa altına eklerim.
      Katkınız için teşekkürler.

      Sil
  3. İlginize teşekkür ederim blogun sıkı takipcisiyim :) harıkasınız teşekkürler
    termik denen devreyi hiç duymadım.. biraz araştırıp size tekrar dönerim
    Saygılarımla

    YanıtlaSil
  4. bu arada aklıma gelmişken eletkronikçilerde " dimmer " satılır bir tane al kırmızı kabloya bağla hiç uğraşma. ama belirli bir hızın altı ve üstünde fan motoru çalışmaz voltaj uyumunu kontrol etmek gerekir.

    hatta en güzeli benim eskiden çok fanlı sistemlere uyguladığım yöntem de yine elektronikçilerde satılır " termik " denilen devreler var iki tipdir ters düz, ters olanının 20C (derece)civarı olanını al kırmızı kabloyu kes araya bağla. böylece kasa içi sıcaklık termostad gibi 20C üstüne çıktımı otomatik çalışır, altına düştümü otomatik kapanır tahminimce 2-3 TL dir çok fanlı kasalarda çok avantajlıdır. NOT: CHİP YONGASININ ÜSTÜNDE KULLANMAYINIZ ÇİPİ YAKARSINIZ BU HARİCİ TAKILAN FANLAR İÇİN UYGUNDUR

    YanıtlaSil
  5. NOT: Bir ziyaretçimiz sormuş, fan ile led lamba ters çalışıyor fan hızlanınca lamba sönüyor diye.
    "şemadaki gibi kablo bağlantısını yapıyoruz" altındaki resimde gösterilen ledin bağlı olduğu direnci ters bağlarsanız (ayaklarını yada bağlandığı yeri) led lamba ters çalışır. (denemedim ama öyle olmalı)

    YanıtlaSil
  6. Alper Soylu21.11.13

    Bende dl160 g5 hp nin serveri var ve serverda 14000 rpm lik 6 tane fan var sorun şu ne yöntem deneydiysem ne yaptıysam en düşük olarak 8000 rpm e düşürebildim hızlarını buda oda içinde olduğu için akşam eve gidince kulaklarım uzun süre duymuyor bizde çözümü fanları kendimiz kontrol ederek bulduk . Burdan da size ulaştık bize bi çözüm yolu bulabilirmisiniz. sizin bu fan kontrol devresini nasıl uygulayabiliriz

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bilgisayar kasasındaki sesten nefret ettiğim için zamanında bu işlere çok kafa yordum. Tabi yıllar 2000 lerin başı olduğu için ne fotograf çekmişiz nede bir yayın yapmışız. Konu uzun olduğu için birde malum bazı şeyleri göstererek anlatmak gerektiği için , zaten bir zamandır aklımda olan PC sessizleştirme ile alakalı bir makale yazacağım. Blogu takip ederseniz ana sayfada bu konuyu daha net anlatacağım. Bir de teknoloji geliştiği için bazı pratik çözümlerde geldi. Onlardan bahsederek daha kolay yapılabilir düzenlemelerden bahsedeceğim. Zaman olarak kısıtlı bir yaşamımız olduğundan makaleyi nezaman bitiririm bilemiyorum. Ama en kısa zamanda bu konuyu işleyeceğim.

      Sil
  7. kolay gelsin sormak istediğim birşey var ben bu resimlerdeki devreyi yaptım ama potansiyometreyi çevirdiğim zaman led sönüyor kapattığım zaman led yanıyor sizce nerde hata yapmış olabilirim teşekkürler.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Eser bey sadece tahmin yürütüyorum, ledlerin ve p.metreninde yönü (+ ve -) ve çeşitleri var.
      Bunları bir ters bağlamayı deneyin.

      Sil
  8. akşam eve gittiğim zaman deneyeceğim teşekkür ederim.

    YanıtlaSil
  9. Sayın WebSeyyahi kardeşim. Elektronikten pek anlayan biri değilim. Size bir soru sormaya ihtiyacım var. Örneğin şu linkteki gibi http://www.direnc.net/6V-1000RPM-REDIKTORLU-MOTOR,PR-21688.html bir 6V redüktörlü DC motoru bu yukarıda yaptığınız devre ile hız kontrolü yapabilir miyim acaba. 6V'lik mini motora 2700mAH şarjlı piller ile 6-12V arası enerji vereceğim. Motor en uzun 3-5 dak. gibi periyotlarla çalışarak ortalama bir tork ile dişli yardımıyla 2 adet birbirine trigger kayışı benzeri kayış ile bağlı makarayı döndürecek. Acaba sizin çalışmanız gibi bir parça işime yarar mı yoksa şu linkteki gibi http://www.kartalotomasyon.com.tr/40V-3A-Motor-Surucu-Karti,PR-55666.html daha detaylı bir motor sürücü kartı mı satın almalıyım. Amacım biraz ucuza maletmek. Öneride bulunabilirseniz sevinirim.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bu yukarıdaki yöntem sadece dimmer görevi yapıyor, dediğiniz işlem farklı ama bende elektronikçi olmadığım için şu şekilde yapın diyemiyorum isterseniz http://320volt.com da size yardımcı olabilirler. Tabiki bu gibi işlemleri ucuza getirmek gerekir o nedenden bir kaç işin uzmanından akıl almak iyidir.

      Sil
  10. Hızlı cevap ve öneriniz için çok teşekkür ederim.

    YanıtlaSil
  11. reosta ile Bilgisayar kasa fanı için hız kontrol devresi

    http://www.bit-tech.net/modding/2001/12/10/adding_fan_speed_control/1
    http://www.kendinyapsitesi.com/kendin-yap/bilgisayar_kasa_fani_icin_hiz_kontrol_devresi-92.html

    YanıtlaSil
  12. Adsız20.7.17

    https://www.youtube.com/watch?v=DkZxr5RRwf0

    YanıtlaSil
  13. Adsız1.1.23

    Computer Fan Control Circuit Construction (DIY)

    YanıtlaSil

Yorum Gönder

🔺 YUKARI ÇIK 🔺